ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η απαισιόδοξη στάση που αντιμετωπίζει κάθε αλλαγή σαν τροπή στο χειρότερο είναι θέμα που επανέρχεται συχνά στην ιστορία και που η ιστορία επανειλημμένα το έχει διαψεύσει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ζούμε σήμερα σ' ένα κόσμο που διαφέρει σ' όλα σχεδόν τα βασικά δεδομένα του από τον κόσμο όπου έζησε και πέθανε ο Βίσμαρκ. Πώς συντελέστηκαν οι αλλαγές αυτές; Ποιες είναι οι διαμορφωτικές επιρροές και οι ποιοτικές διαφορές που σημαδεύουν πιο έντονα τη σύγχρονη εποχή; Με τα προβλήματα αυτά θ' ασχοληθεί το βιβλίο αυτό κι έτσι τούδωσα την ονομασία μιας εισαγωγής στη σύγχρονη ιστορία. Δεν αποτελεί μια εισαγωγή με τη συνηθισμένη έννοια που δίνουμε στη λέξη σα μια στοιχειώδη αφηγηματική ανάπτυξη των γεγονότων που σημειώθηκαν στην Ευρώπη και έξω απ' αυτήν στα τελευταία εξήντα ή εβδομήντα χρόνια. Είναι απίθανο ότι αναπλάθοντας την πορεία των γεγονότων, έστω και σε παγκόσμια κλίμακα, θα καταλάβουμε καλύτερα τις δυνάμεις που λειτουργούν σήμερα στον κόσμο, αν την ίδια στιγμή δεν είμαστε πληροφορημένοι πάνω στις διαρθρωτικές αλλαγές που τις συνοδεύουν. Εκείνο που χρειαζόμαστε πρώτα απ' όλα είναι ένα καινούργιο πλαίσιο μαζί με καινούργια σημεία αναφοράς. Ακριβώς προς την κατεύθυνση αυτή γυρεύει να δουλέψει το βιβλίο αυτό.
Η έρευνα αυτή θα μας οδηγήσει μέσα από μονοπάτια λίγο ή πολύ άγνωστα σε μας. Ιστορικοί του πρόσφατου παρελθόντος είχαν την τάση να υποθέτουν πως, αν εξηγούσαν τους παράγοντες που προκάλεσαν την αποσύνθεση του παλιού κόσμου, θα πρόσφεραν αυτόματα μια εξήγηση για το πως γεννήθηκε ο καινούργιος κόσμος. Έτσι η σύγχρονη ιστορία κατέληξε σε μεγάλο βαθμό να μην είναι τίποτα παραπάνω από μια σειρά εκθέσεις για τους δυο παγκόσμιους πολέμους, το διακανονισμό του 1919, την άνοδο του φασισμού και του εθνικοσοσιαλισμού και από το 1945 και μετά, για τον ανταγωνισμό των δυο κόσμων, του κομμουνιστικού και του καπιταλιστικού. Για λόγους που θα εξηγηθούν παρακάτω η προσέγγιση αυτή μου φαίνεται ανεπαρκής, μερικές φορές ακόμη και παραπλανητική. Θ' ασχοληθούμε εδώ πολύ περισσότερο με τον καινούργιο κόσμο που ερχόταν στη ζωή παρά με τον παλιό που πέθαινε.

Ι. Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Διαρθρωτική αλλαγή και ποιοτική διαφορά
II. Ο ΑΝΤΙΧΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΚΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ
Εκβιομηχάνιση και ιμπεριαλισμός σαν καταλύτες ενός καινούργιου κόσμου
III. Η ΕΥΡΩΠΗ ΑΠΟ ΓΙΓΑΣ ΝΑΝΟΣ
Η σημασία του δημογραφικού παράγοντα
IV. ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Το μεταβαλλόμενο περιβάλλον των διεθνών σχέσεων
V. ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΤΟΜΙΚΙΣΜΟ ΣΤΗ ΜΑΖΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Η πολιτική οργάνωση στην τεχνολογική κοινωνία
VI. Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ
Η αντίδραση της Ασίας και της Αφρικής στην Ευρωπαϊκή ηγεμονία
VII. Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ
Ο αντίχτυπος της κομμουνιστικής θεωρίας και του σοβιετικού παραδείγματος
VIII. Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ
Η αλλαγή στις ανθρώπινες στάσεις
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ